Maršom “Stazom egzodusa” juče je obilježeno 28 godina od masovnog stradanja Srba sa Vozuće, doline rijeke Krivaje i južnog Ozrena.
Učešće u maršu uzelo je i 105 Srpčana među kojima je najviše bilo učesnika Odbrambeno-otadžbinskog rata i članova porodica poginulih boraca, zatim nekoliko članova Planinarskog društva „Videta“, desetak učenika osnovnih i srednjih škola iz Srpca, kao i drugih Srpčana koji su željeli da ovim činom odaju počast stradalim srbačkim junacima.
Marš je počeo u 8 časova u Tumarama na Ozrenu poslije liturgije u Crkvi Svete Trojice, a završio u naselju Stog kod Vozuće, u opštini Zavidovići, nakon šest časova pješačenja i pređenih 22 kilometra.
Riječ o “kamionskom putu” koji ide pravcem Brijesnica Gornja, Kvrga, Malčići, Borovci, Lozna, Stog, kojim su se Srbi iz Vozuće i doline Krivaje povlačili pred pripadnicima takozvane Armije BiH i plaćenika iz islamskih zemalja koji su protjerali kompletno srpsko stanovništvo sa ovih prostora.
U Crkvi Svetog Georgija u Stogu održana je sveta liturgija a nakon toga je kod spomen-krsta, na mjestu gdje je pronađena masovna grobnica, služen parastos, zapaljene svijeće i položeni vijenci u čast poginulih i nestalih pripadnika jedinica Vojske Republike Srpske koji su učestvovali u odbrani srpskog naroda na ovom području.
Vijence je položila i delegacija Opštine Srbac i Odbora za njegovanje tradicija oslobodilačkih ratova, delegacija Boračke organizacije opštine Srbac, delegacija učesnika marša kao i delegacija sinova i kćerki poginulih boraca sa područja srbačke opštine. Položeno je cvijeće i na spomen obilježje u čast poginulih Srpčana koje se nalazi u crkvi Svetog Georgija.
Priređen je zajednički ručak za sve učesnike a održan je i prigodni program na kojem su uručene brojne zahvalnice koje su, između ostalog, dobili predsjednik Predsjedništva Boračke organizacije opštine Srbac Dragan Aleksić i predsjednik Opštinske organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Srbac Dragutin Stanojević za dugogodišnji doprinos u obilježavanju manifestacije, zatim Planinarsko društvo “Videta” iz Srpca za dugogodišnje učešće kao i dvanaestogodišnji Damjan Brković iz Srpca kao jedan od najmlađih učesnika marša.
Sjećanju na ovaj tragični događaj, ispred Opštine Srbac, prisustvovali su načelnik opštine Srbac Mlađan Dragosavljević i načelnik Odjeljenja za opštu upravu i predsjednik Odobra za njegovanje tradicija oslobodilačkih ratova Duško Mitrić, kojima su takođe uručene zahvalnice.
Jedan od najstarijih učesnika marša “Stazom egzodusa” i ove godine ponovo je bio Dušan Lepir iz Srpca koji ove godine puni 80 godina i koji je uspio preći cijelu stazu.
Svim Srpčanima koji su pješačili stazom egzodusa bio je obezbijeđen besplatan prevoz, majice sa obilježjem marša, hrana i piće, a učesnike marša su pomogli i Ronilački klub “Žabac”, Pekara Sunce i trgovinska radnja “ADS” iz Srpca.
U Vozuću je juče putovao još jedan autobus Srpčana u kojem su bili članovi porodica poginulih i nestalih boraca i preživjeli učesnici Odbrambeno-otadžbinskog rata koji su dočekali učesnike marša.
Jučerašnjem događaju prisustvovao je i nekadašnji načelnik ratnog saniteta, doktor Milan Pavlović iz Srpca.
U ofanzivi koja se dogodila 10. septembra 1995. godine je učestvovalo 23.000 muslimanskih vojnika Drugog i Trećeg korpusa, uključujući odred od oko 600 pripadnika jedinice “El mudžahededin”, potpomognuti NATO snagama za brze intervencije.
Tada je ​spaljeno 30 srpskih sela, protjerano 1.920 srpskih porodica sa 7.680 članova, ubijeno 459 boraca Vojske Republike Srpske i civila, dok se za 129 još traga.
Među njima je 29 boraca Prve srbačke lake brigade, od čega je tog dana 24 poginulo a preko 30 ranjeno.
U Vozuću se danas vratilo tek 30 porodica.
“Nećemo zaboraviti nikad sve one koji su položili svoje živote za Vozuću i za Republiku Srpsku. Nije sporan progon srpskog naroda odavde, sporni su zločini koji su počinjeni nad srpskim narodom i srpskim borcima”, istakao je Zoran Blagojević predsjednik Zavičajnog udruženja Zavidovićana, bivši starješina 4.ozrenske brigade Vojske Republike Srpske.
Radan Ostojić predsjednik Boračke organizacije Republike Srpske, dodao je da je obaveza svih, prije svega prema ljudima koji su dali živote za Srpsku, da je čuvamo, njegujemo i gajimo kulturu sjećanja.
Viktor Nuždić v.d. direktora Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica rekao je da ostaje gorak ukus s obzirom na to da za zločine na Vozući, i uopšte na Ozrenu, poput sadističkog odrubljivanja glava i najstrašnijih muka koje su prošli srpski zarobljenici, niko nije dobio odgovarajuću kaznu.
On je napomenuo da je odgovarao samo nekadašnji komandant Trećeg korpusa takozvane Armije BiH Sakib Mahmuljin pred Sudom BiH, te nekadašnji načelnik Generalštaba takozvane Armije BiH Rasim Delić, osuđen na simboličnu kaznu pred Međunarodnim krivičnim sudom u Hagu.
“Međutim, kao što smo i svjedoci, Mahmuljin je pobjegao u Tursku. Prema informacijama koje imamo nije ga stigla zaslužena kazna”, rekao je Nuždić,
Organizaciju odlaska Srpčana na Vozuću preuzeo je Odbor za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova koji se, u saradnji sa Opštinskom upravom pobrinuo i oko organizacije Dana sjećanja na stradanje Srpčana na vozućkom ratištu u sklopu koga je u petak organizovano polaganje cvijeća na spomen kosturnici na gradskom groblju u Srpcu, centralnom spomen obilježju i spomen sobi i veče posvećeno stradanju Srpčana na ozrensko-vozućkom ratištu a danas u 11 časova održaće se parastos za poginule borce Vojske Republike Srpske iz mjesne zajednice Kobaš.