Prošlo je punih 28 godina od jednog od najtužnijih datuma u istoriji naše opštine, 10. septembra 1995. godine, kada su na Vozući za jedan dan poginula 24 borca Srbačke brigade, dok je preko 30 njih ranjeno.
Tim povodom i ove godine su obilježeni Dani sjećanja na stradanje Srpčana na vozućkom ratištu koji su počeli danas polaganjem cvijeća na spomen kosturnici na gradskom groblju, spomen sobi i centralnom spomen obilježju.
Cvijeće su položile porodice poginulih boraca, zajednička delegacija Opštine Srbac i Odbora za njegovanje tradicija oslobodilačkih ratova, delegacija Četvrte ozrenske brigade na čelu sa komandantom Zoranom Blagojevićem i druge delegacije.
Parastos za poginule, nestale i umrle borce služili su protonamjesnici Petko Vuković i Aleksandar Kusturić.
Predsjednik Odbora za njegovanje tradicija oslobodilačkih ratova, Duško Mitrić, rekao je da je naša obaveza da se uvijek podsjećamo stradanja koje se dogodilo na vozućkom ratištu kada je lokalno stanovništvo i jedinice Vojske Republike Srpske napao višestruko nadmoćniji neprijatelj, predvođen odredom “El Mudžahid” potpomognut NATO avijacijom.
“Naša brigada je punih 16 mjeseci odolijevala višestruko brojnijem neprijatelju koji je počinio stravične zločine. Deset naših sugrađana koji su sahranjeni u spomen kosturnici nikada nisu identifikovani jer su prvo ubijeni na svirep način a zatim su njihovi ostaci spaljivani i uništavani i sve se činilo da se nikada ne otkrije njihov identitet”, rekao je Mitrić.
On je podsjetio da obilježavanje Dana sjećanja na stradanje Srpčana na vozućkom ratištu traje do 11. septembra i dodao da će u nedjelju, 10.9.2023. biti organizovan marš “Stazom egzodusa” od Tumara do Stoga, dugom 22 kilometra, dok će u ponedjeljak u 11 časova biti održan parastos za poginule borce Vojske Republike Srpske sa područja mjesne zajednice Kobaš kod spomen obilježja koje je otkriveno prošle godine.
Ispred Opštinske uprave današnjim događajima su prisustvovali načelnik opštine Mlađan Dragosavljević i zamjenik načelnika opštine Vladimir Gužvić sa saradnicima, a pored predstavnika brojnih organizacija koje okupljaju boračke kategorije, javnih preduzeća i ustanova, odbornika Skupštine opštine i drugih građana, odazvao se i veći broj učenika osnovnih škola iz Sitneša i Srpca i Centra srednjih škola “Petar Kočić” iz Srpca kojima je ovo bio svojevrsni istorijski čas.
Kod centralnog spomen obilježja prisutnima se obratio načelnik štaba Prve srbačke lake pješadijske brigade, potpukovnik Vićo Kovačević, koji je rekao da je tokom 16 mjeseci provedenih na ozrensko-vozućkom ratištu poginulo i nestalo 45 ljudi iz Srpca uz veliki broj ranjenih.
“Nijedna druga brigada osim srbačke brigade i domicilnog stanovništva nije toliko dugo odolijevala napadima neprijatelja na ovom području. To je iziskivalo ogromne napore u ljudskom faktoru i materijalnim sredstvima i porodice poginulih i nestalih treba da budu ponosne što su imale tako hrabre sinove i braću koji su ostavili svoje živote za krst časni i slobodu zlatnu”, rekao je Kovačević.
On podsjeća da je naročito veliki teret tokom oanzive 10. septembra 1995. godine iznio drugi bataljon srbačke brigade čije su se snage našle na težištu napada neprijatelja.
“I pored herojskog otpora došlo je do popuštanja linija odbrane a posebno je ugrožena bila kota Paljenik koja je neprijatelju tokom čitavog rata bila trn u oku. Tu je grupa srbačkih boraca ostala u okruženju i svi su izginuli. Svi pokušaji uspostavljanja novih linija odbrane nisu uspjeli i brigada se u konačnici povukla u Srbac a nakon svega dva do tri dana, izmorena i izmučena morala se uputiti na gradačačko ratište”, rekao je Kovačević.
Ističe da su se preduzimale mjere traženja posmrtnih ostataka srbačkih boraca na Vozući i da je jedan broj njih identifikovan, a još uvijek se ne zna sudbina 10 boraca.
“Iz sadašnje perspektive, veoma su male šanse da ćemo u tome uspjeti iako nikada nismo odustali”, istakao je Kovačević.
Obilježavanje Dana sjećanja nastavlja se večeras u 19 časova u Domu kulture “Uglješa Kojadinović” u Srpcu kada će biti održano memorijalno veče uz promociju knjige “Ratne priče”, autora dr Milana Pavlovića a u ranim jutarnjim časovima u nedjelju, 10. septembra grupa od oko stotinu Srpčana krenuće na marš “Stazom egzodusa 2023” u dužini od 22 kilometra, koji kreće u Tumarama i završava kod pravoslavnog hrama u Stogu gdje će biti održan parastos za poginule borce na ozrensko-vozućkom ratištu.
U sklopu obilježavanja Dana sjećanja, delegacija koju su činili predsjednik Odbora za njegovanje tradicija oslobodilačkih ratova Duško Mitrić, ratni zamjenik komandanta Prve srbačke lake pješadijske brigade Sveto Stojaković, ratni načelnik štaba srbačke brigade Vićo Kovačević, predsjednik Boračke organizacije opštine Srbac Goran Plotan i član predsjedništva skupštine Boračke organizacije Srbac Zoran Drinić posjetila je juče u Banjaluci ratnog komandanta srbačke brigade. pukovnika u penziji Miodraga Suvajca.
Posjeta se održava redovno od trenutka kada ratni komandant, zbog zdravstvenih problema, nije u mogućnosti da lično prisustvuje ovim obilježavanjima.
Iako slabog zdravstvenog stanja, pukovnik Suvajac je pozvao srbačke borce da budu složni i jedinstveni, da se ne dijele po bilo kom osnovu i čuvaju Republiku Srpsku.