SPC: Sutra Badnji dan
Srpska pravoslavna crkva, proslavlja sutra
Badnji dan, pripremajući se za najradosniji hrišćanski praznik Rođenje Isusa
Hrista – Božić.
Službama bdenija i paljenjem badnjaka u pravoslavnim hramovima najavljuje se
Rođenje Spasitelja čiji se dolazak na svijet slavi kao početak novog vremena i
kao najradosniji događaj za hrišćanstvo.
U pravoslavne domove se unosi badnjak, kome je Crkva dala poseban smisao. Na
taj dan ujutro najstariji muški ukućanin usiječe hrastovo ili cerovo drvo –
badnjak, koji treba odsjeći sa tri udarca tako da padne na istok.
Badnjak predstavlja simbol drveta koje su, kako kaže predanje, pastiri donijeli
Josifu i Mariji da založe vatru i zagriju pećinu u kojoj je rođen Isus.
Badnjak se pali uoči praznika i gori do Božića kada se objavljuje radost Hristovog
Rođenja. Dogorijevanje badnjaka je simbol rastanka sa starim vjerovanjima i
prihvatanje nove svjetlosti koja dolazi sa vjerom u Novorođenog Hrista.
Svi običaji imaju smisao hrišćanskog zajedništva, pa se smatra da se ljudi
okupljeni oko badnjaka zagrijavaju ljubavlju i slogom, a njegovu svjetlost
unose u mrak neznanja i praznovjerja. Najviše narodnih običaja kod Srba vezuje
se za Badnji dan i Božić kojima se dočarava događaj Rođenja u Vitlejemu.
Uoči Božića slamom se posipa pod i domovi se pretvaraju u Vitlejemsku pećinu u
kojoj je rođen Bogomladenac Isus koji je povijen u slamu i kojem su se najprije
poklonili pastiri. U seoskim kućama slama leži i po tri dana dok se u gradovima
u domove unosi svežanj slame koja se postavlja uz badnjak.
Postoji običaj da se kuće posipaju žitom i niz drugih rituala kojima se daje
hrišćanski smisao jer je Hristos došao da ljude zbliži i nahrani i napoji
svojom naukom i ljubavlju. “Ko je gladan neka dođe k meni ja ću ga nahraniti i
koje žedan neka dođe k meni da pije vode žive”, zapisano je u Jevanđelju
Hristovom.
Na Badnji dan se peče božićna pečenica, pripremljena prethodnog dana, na
Tucindan. U pravoslavnim kućama Badnje veče je porodični praznik kada se
ukućani okupljaju oko obavezno posne trpeze – posna jela, riba, suve šljive,
orasi…
Božić je uvijek prvi mrsni dan, ma u koji dan pao, i dan kada se crkvama
pričešćuju oni koji su poštovali pravila Božićnog posta.
Badnji dan i Badnje veče 6. januara slave sve pravoslavne crkve i vjernici koji
poštuju Julijanski kalendar – Ruska pravoslavna crkva, Jerusalimska
patrijaršija, Sveta Gora, starokalendarci u Grčkoj i egipatski Kopti.