Maršom “Stazom egzodusa”, koji je juče održan od Tumara do Stoga, obilježeno je 26 godina od masovnog stradanja Srba sa Vozuće, doline rijeke Krivaje i južnog Ozrena.

Učešće u maršu uzelo je i 55 Srpčana među kojima je najviše bilo učesnika Odbrambeno-otadžbinskog rata i članova porodica poginulih boraca, zatim nekoliko članova Planinarskog društva „Videta“ iz Srpca, kao i drugih Srpčana koji su željeli da ovim činom odaju počast stradalim srbačkim junacima.

Zbog pandemije virusa korona i epidemioloških mjera koje su na snazi u Federaciji BiH, na Vozuću nije mogao putovati veći broj učesnika, kao što je bio slučaj ranijih godina kada je učešće u maršu uzimalo preko stotinu Srpčana.

Učesnici su gotovo sedam časova pješačili putem dugim 22 kilometra, kojim su se Srbi iz Vozuće i doline Krivaje povlačili od pripadnika takozvane Armije BiH i plaćenika iz islamskih zemalja koji su protjerali kompletno srpsko stanovništvo sa ovih prostora.

Tada je ​spaljeno 30 srpskih sela, protjerano 1.920 srpskih porodica sa 7.680 članova, ubijeno 459 boraca Vojske Republike Srpske i civila, dok se za 129 još traga.

Među njima je 29 boraca Prve srbačke lake brigade, od čega je 15 poginulo 10. septembra 1995. godine a još uvijek se traga za 10 nestalih boraca na ovom ratištu.

Na Vozuću je putovao još jedan autobus iz Srpca u kojem su bili članovi porodica poginulih i nestalih boraca i preživjeli učesnici Odbrambeno-otadžbinskog rata koji su dočekali učesnike marša.

Sjećanju na ovaj tragični događaj prisustvovali su i predstavnici Opštinske uprave, načelnik opštine Mlađan Dragosavljević i načelnik Odjeljenja za opštu upravu Duško Mitrić, kao i delegacija Boračke organizacije opštine Srbac na čelu sa predsjednikom Goranom Plotanom.

U Crkvi Svetog Georgija u naselju Stog kod Vozuće održana je sveta liturgija a nakon toga je kod spomen-krsta služen parastos, zapaljene svijeće i položeni vijenci u čast poginulih i nestalih pripadnika jedinica Vojske Republike Srpske koji su učestvovali u odbrani srpskog naroda na ovom području.

Vijence je položila i delegacija Opštine Srbac i Boračke organizacije opštine Srbac, kao i delegacija učesnika marša iz Srpca. Položeno je cvijeće i na spomen obilježje u čast poginulih Srpčana koje se nalazi u crkvi Svetog Georgija.

Jučerašnjem događaju prisustvovali su direktor Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Milorad Kojić i predsjednik Republičke i opštinske organizacije porodica zarobljenih i poginulih boraca i nestalih civila Srbac, Veljko Lazić, obojica iz Srpca.

Predsjednik Zavičajnog udruženja Zavidovićana i vođa marša Zoran Blagojević rekao je da sjećanje na etničko čišćenje Srba sa ovog područja mora biti trajno radi opomene budućim naraštajima i uvršteno u kalendar datuma značajnih za Srpsku.

“Ovdje su odrubljivane glave naših vitezova i sokolova, a da je to tako bilo dokaz je i masovna grobnica u kojoj je pronađeno 21 tijelo, od kojih 17 obezglavljeno. Ako misle da ćemo zaboraviti, nećemo, nećemo zaboraviti ni ovu masovnu grobnicu, ni naših 129 lica koje još uvijek tražimo”, dodao je Blagojević.

On je istakao da su se u Vozući sukobile dvije vojske, muslimanska koja je osvajala i srpska koja je branila svoja vjekovna ognjišta i manastire.

U ofanzivi koja se dogodila 10. septembra 1995. godine je učestvovalo 23.000 muslimanskih vojnika Drugog i Trećeg korpusa, uključujući odred od oko 600 pripadnika jedinice “El mudžahededin”, potpomognuti NATO snagama za brze intervencije.

Do današnjeg dana, na ovo područje vratilo se tek oko 170 srpskih domaćinstava, uglavnom starijih.

Načelnik opštine Mlađan Dragosavljević rekao je da se ovaj datum u srbačkoj opštini oblježava sa veikom tugom, ali i velikim ponosom, i dodao da će stradanje na naše stradale sugrađane živjeti vječno.

“I ove godine je dosta Srpčana odalo počast stradalima a raduje me kad vidim veliki broj mladih kojih je sve više na ovom događaju. Opštinska uprava je pomogla odlazak učesnika marša i drugih građana na Vozuću a to ćemo činiti i narednih godina”, rekao je načelnik Dragosavljević.

Svim učesnicima marša iz Srpca bio je obezbijeđen besplatan prevoz, majice sa obilježjem marša, hrana i piće.

Opštinska uprava Srbac, u saradnji sa Boračkom organizacijom iz Srpca, pomogla je i izgradnju nadstrešnice u blizini crkve Svetog Georgija u Stogu gdje su se učesnici marša juče mogli odmoriti i okrijepiti nakon napornog puta.

“Boračka organizacija je pokrenula inicijativu a mi iz Opštinske uprave smo rado prihvatili da finansijski učestvujemo u izgradnji ovog objekta koji je od velike koristi jer su se učesnici mogli skloniti od sunca i odmoriti”, rekao je načelnik Dragosavljević.

Najstariji učesnik marša iz Srpca ponovo je bio Dušan Lepir koji je napunio 78 godina i koji je bez većih poteškoća uspio preći cijelu stazu.

U vrijeme obilježavanja jučerašnjeg događaja desio se i incident. Pored spomen-krsta, prošla je kolona vozila sa zastavama Islamske države, a uzvikivano je “Alahu ekber”.

U izjavi za medije, predsjednik Republičkog centra Milorad Kojić je rekao da to nije poruka suživota, pomirenja i dobrih odnosa, nego želja da se napravi unitarna BiH u kojoj Srbima nije mjesto.

Obilježavanje 26. godišnjice stradanja na Vozući okončano je zajedničkim ručkom za sve učesnike marša.

Organizaciju odlaska Srpčana na Vozuću preuzeo je Odbor za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova sa svojim pododborom koga su činili: Dragan Aleksić, Dijana Milašinović Jovičić, Dragutin Stanojević, Zoran Đukić i Željko Dragomirović.

Oni su se u saradnji sa Opštinskom upravom pobrinuli i oko organizacije Dana sjećanja na stradanje Srpčana na vozućkom ratištu u sklopu koga je u četvrtak organizovano polaganje cvijeća na spomen kosturnici na gradskom groblju u Srpcu, spomen sobi i centralnom spomen obilježju.

Kod spomen obilježja održan je parastos i kraći program kojem su, pored demobilisanih boraca, članova porodica poginulih i nestalih boraca i drugih građana, prisustvovali i srbački srednjoškolci kojima je ovo bio svojevrstan istorijski čas.

Više fotografija je dostupno na facebook profilu Radipo Srpca, klikom na link: https://www.facebook.com/media/set?vanity=radiosrbac.srbac&set=a.2942524239298209